روز سیزدهم تیرماه با همت جامعه کوهنوردی کشور به عنوان روز ملی دماوند نامگذاری شده است. این روز همزمان با جشن تیرگان در تاریخ ایران باستان است.
متاسفانه در سال‌های اخیر بدلیل تغییر اقلیم، معدنکاوی، گسترش جاده ها، حضور بیش از ظرفیت کوهنوردان وگردشگران آسیبهای زیادی به این گنبد گیتی وارد شده است.
هدف از نامگذاری روز ملی دماوند، اطلاع رسانی و آگاهی بخشی در مورد اهمیت دماوند و اتحاد و همدلی کوهنوردان و فعالان محیط زیست برای حفاظت از این اولین اثر طبیعی و ملی ایران عزیز است.
همچنین روز ملی دماوند با یاد آوری افسانه آرش کمانگیر و ایجاد همبستگی ملی نشان می‌دهد، هر ایرانی برای حفاظت از این آب و خاک تا پای جان ایستاده است.
کمیته حفظ محیط کوهستان فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی، ضمن تبریک این روز از تمامی کوهنوردان، باشگاه‌ها وهیئت‌های کوهنوردی که در این ایام به قله دماوند صعود می‌کنند تقاضا دارد با صعود مسئولانه خود(به مانند همیشه) آسیبهای زیست محیطی را به حداقل رسانده و نقش خود را در حفظ محیط‌های کوهستانی ایفا نمایند.
جا دارد به بهانه ان روز برخی از اصول حفظ محیط کوهستان وصعود مسئولانه را یاد آور شویم:
1-برای حفظ پوشش گیاهی از پاکوب ها تردد کنیم و از ایجاد پاکوب جدید خودداری کنیم و همچنین در صورت وجود مسیر نرمال برای فرود، از مسیر شن‌اسکی(جهت جلوگیری از گسترش شن‌اسکی و افزایش فرسایش خاک) استفاده نکنیم.
2-تمام زباله‌های خود را تفکیک کرده، از محیط کوهستان به محیط شهر منتقل کنیم. برای تسهیل این امر لازم است در برنامه ریزی‌هایمان موضوع مدیریت زباله ها و اصول زیست محیطی در حرکت و استقرار را مد نظر قرار دهیم.
3- از ایجاد محل کمپ جدید خوداری کنیم و از محل کمپ‌های قدیمی و پناهگاهها استفاده کرده و در صورت در دسترس‌نبودن این مکان‌ها، از نقاطی که به‌صورت طبیعی نیاز به تغییر و تخریب کمتری دارند، و در فاصله‌حداقلی 60 متر از منابع آبی هستند، استفاده کنیم. جانپناهها و پناهگاهها را نیز مانند خانه ای که قرار است پذیرای میهمان باشد ترک کنیم.
4- از ایجاد سر و صدا خودداری کنیم که باعث اختلال در چرخه زندگی حیات وحش (ترس و وحشت، اختلال در تولیدمثل، کاهش قدرت شنوایی و …) و در نهایت آزار و اذیت آنها می‌شود. از غذا دهی به حیات وحش نیز جدا خود داری کنیم. طبیعت را اهلی نکنیم!
5- از آلوده کردن منابع آبی مخصوصا در بالادست، سرچشمه‌ها، برف‌چال‌ها و یخچال‌های کوهستانی، غارها، دره ها و … خودداری کنیم.
6- از محیط کوهستان چیزی خارج نکنیم ( سنگ‌قله، سنگ‌فسیل و گل و گیاه و…) و از جابه‌جایی سنگ‌ها و هر پدیده دیگری خودداری کنیم.
7- از بطری و ظروف غذای یک‌بار مصرف، کیسه های پلاستیکی و … استفاده نکنیم و بجای آن از تجهیزات قابل استفاده مجدد بهره برداری کنیم .
8- از صعود و فعالیتهای مرتبط با تمامی رشته های کوهستانی خارج از ظرفیت و پر‌تعداد در کوهستان‌ها و مقاصد فعالیتمان در محیط کوهستان (غار، دره، قله و …) خودداری کنیم. بویژه در فصولِ پر ازدحام. و بدانیم که یک ورزشکار قوی بهتر از دیگران قادر به رعایت اصول زیست محیطی است!
9-از شکستن درختان برای ایجاد آتش خودداری کنیم.( تا جایی که مقدور است از روشن کردن آتش چشم‌پوشی کرده و در صورت برپایی آتش از روش اصولی استفاده کنیم). یک کوهنورد آتشی روشن نمی کند!
10- در مورد اصول حفظ محیط کوهستان با دوستانمان و همنوردان صحبت کنیم. مطلب بنویسیم و مستمراً محتوایی در زمینه اهمیت و حفظ محیط کوهستان منتشر کنیم.
11-همیشه در تیمهایمان و قبل از شروع برنامه در مورد اصول حفظ محیط زیست به همه و در ملاء عام صحبت کنیم.
12-در تدوین گزارشات صعود و هر نوع مستند سازی از فعالیتهایمان در محیط کوهستان، به موارد زیست محیطی و اقداماتی که در این مورد انجام داده شده است نیز بپردازیم.
13-تا جایی که مقدور است از وسایل حمل و نقل عمومی برای رسیدن به مقاصد فعالیت خود در محیط کوهستان استفاده کنیم.
14-در غياب سرويس هاي بهداشتي ، فاصله مناسب از خانه ها ، محل هاي كمپ ، نهرها ، درياچه ها و چشمه ها را گرفته و تمام اقدامات لازم جهت پرهيز از آسيب به اكوسيستم را انجام مي دهيم . از آنچه باعث آسيب به حس زيبايي شناسي سايرين مي شود پرهيز مي كنيم.
