استان: مازندران
شهرستان: آمل
بخش: لاریجان
تاریخ برنامه : 17 الی 20 مرداد 1396
مدت زمان اجرای برنامه : 4 روز
سرپرست آقایان: رسول علمدار
مسئول قنی آقایان: محمدحسین نجفی
سرپرست بانوان : مهناز طایی صفت
مسئول فنی بانوان: مریم آریانفر
سر قدم : محمدحسین نجفی ، مهناز طایی صفت
عقب دار: اکبر ابراهیمی
گزارشگر: فتانه شکوهی
عکاس: مهدی الدین رضوانی
تعداد نفرات شرکت کننده: 38 نفر
تعداد خانم ها: 14 نفر
تعداد آقایان: 24 نفر
وسیله نقلیه مورد استفاده: اتوبوس
هزینه برنامه : 130 هزار تومان به ازاء هر نفر(هزینه اتوبوس و نیسان)
ارتفاع قله : 5610 متر
ارتفاع پناهگاه سیمرغ (یال غربی): 4150 متر
منابع آب: در پناهگاه سیمرغ آب برف وجود دارد که قابل آشامیدن می باشد
آنتن دهی: تقریبأ مسیر پارکینگ تا پناهگاه سیمرغ آنتن دهی کمی وجود دارد اما به پناهگاه که نزدیک می شوید تفریبأ آنتن دهی نداریم…
کوه دماوند کوهی در شمال ایران است که به عنوان بلندترین کوه این کشور و بلندترین آتشفشان خاورمیانه شناخته میشود. این کوه در قسمت مرکزی رشته‌کوه البرز در جنوب دریای خزر و در بخش لاریجان شهرستان آمل قرار دارد.قله دماوند که از نظر تقسیمات کشوری در استان مازندران منطقه لاریجان قرار دارد، به هنگام صاف و آفتابی بودن هوا، از شهرهای تهران، ورامین و قم و همچنین کرانه‌های دریای خزر قابل رؤیت است. کوه دماوند در سی‌ام تیرماه سال ۱۳۸۷ به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. همچنین قله دماوند از سال ۱۳۸۱ به عنوان «اثر طبیعی ملی» در شمار مناطق چهارگانه ارزشمند از نظر حفاظت محیط زیست قرار گرفته‌است.
از دماوند در اساطیر ایران هم یاد شده‌است و شهرتش بیش از هرچیز به این سبب است که ضحاک (پادشاهی ستمگر و اژدهافش) در آن به بند کشیده شده‌است. در آثار ادبی فارسی نیز فراوان به این اسطوره و به طور کلی‌تر کوه دماوند اشاره شده‌است.دماوند دارای چشمه‌های آب گرم لاریجان، اسک و وانه است.
در عین حال دماوند بعنوان بلندترین قله مخروطی جهان با کمتر از سه هزار نفر صعود کننده خارجی کم‌گذرترین قله مخروطی جهان به‌شمار می‌رود. این در حالی است که از رقیب آن یعنی فوجی یاما در ژاپن با 3776 متر ارتفاع سالانه 300 هزار گردشگر خارجی بازدید میکنند. آخرین فعالیت آتشفشانی دماوند به چند هزار سال پیش برمیگردد . اکنون آتشفشان دماوند در مرحلۀ نیمه فعال به سر می برد . وجود چشمه های گوگردی و آب گرم که در جنوب شرقی کوه قرار دارند و همچنین فوران گازهای گوگردی، نشانه هایی از این فعالیت می باشند . نشانه های فعالیت های آتشفشانی کوه دماوند، در 500 متر انتهایی قلۀ آن و در مسیر جنوبی دیده می شود که این محل به تپه گوگردی یا دودکوه معروف است. بزرگترین حفره ای که گاز گوگرد از آن خارج می شود، در بالای تپه گوگردی و در نزدیکی قله و دهانۀ آتشفشان قرار دارد که بخار گوگرد مانند ستونی بزرگ، از حفره ای با فشار زیاد به بیرون رانده می شود و تا ارتفاع چند متر به بالا می رود. این ستون بخار از دامنه های دماوند نیز قابل مشاهده است
معرفی قله دماوند :
دماوند، نام بلندترین قلۀ رشته کوه های البرز و نیز نام شهری است در 25 کیلومتری جنوب این کوه . این نام به پهلوی در کارنامۀ اردشیر بابکان به صورت دُنباوند و در کتیبه های دوران ساسانی چون کتیبۀ شاپور اول در نقش رستم فارس و کتیبۀ نرسی در پایکولی، به صورت دومباوند و دُنباوند، درنامۀ تنسر، شهرستان های ایران، ایرانشهر و کتاب جغرافیای موسی خورنی، دُمباوند آمده که در واقع تغییریافتۀ نام پهلوی آن است . این نام در منابع پارسی و عربی دوران اسلامی به صورت ضم دال ، دُنباوند و فتح دال، دَنباوند و دَباوند آمده است. به این ترتیب، این نام پیش از اسلام و تا مدتی پس از آن به ضم دال، دُمباوند و دُنباوند بوده که در قرون اسلامی آن را با فتح دال، دَنباوند و رفته رفته دَماوند ثبت کرده اند که با نام پهلوی آن مطابقت دارد. اکنون نیز نام کوه و شهر با فتح دال، دَماوند معروف است. دَم یا دَنب، همان دَم در زبان پهلوی، از مصدر دَفتن به معنی تف و گرما یا بخار و گاز است و آوند به معنی ظرف می باشد . وَند نیز پسوند نسبت است و در زبان پارسی باستان، فراوان به کار رفته. به این ترتیب می توان گفت این نام به معنی ظرفی است که دارای تف و گرما یا بخار و گاز باشد و به همین علت آن را به قلۀ بلند البرز که زمانی آتشفشانی بوده نسبت داده اند . چند دهه قبل نزدیک شهر دماوند دو ظرف سفالین قرمز رنگ ، بدون پایه به طور اتفاقی به دست آمد . قسمتی از ظرف به شکل سر گوزن بود و نیز در همین مکان دو سکه از فرهاد دوم (۱۳۸ پ.م) و مهرداد دوم (۸۸-۱۲۳ پ.م) اشکانی کشف شد . همچنین روی یک مهر ساسانی که در دماوند کشف شد ، نام دمباوند حک شده است . در متون اسلامی نیز نام این محل به صورت دنباوند آمده است . نام های دیگری که در دوران باستان به آن اشاره شده عبارتند از : قلۀ مونس، کوه یاسینوس و کارن . دماوند بلند ترین کوه ایران و خاورمیانه و همچنین بلندترین قله ی آتشفشانی آسیاست دماوند همچنین بلندترین شیب را در بین قله های آتشفشانی دنیا دارد که این کوه را در رده ی دوازدهم بلندترین قله های دنیا از نظر ارتفاع نسبی قرار میدهد . کوه دماوند در سی‌ام تیرماه سال ۱۳۸۷ به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست آثار ملّی ایران ثبت شد. همچنین کوه دماوند از سال ۱۳۸۱ به عنوان ( اثر طبیعی ملّی ) در شمار مناطق چهارگانهٔ ارزشمند از نظر حفاظت محیط زیست قرار گرفته‌است .
صعود دماوند
از آثار و کتب تاریخی بجا مانده اینطور برمی آید که در زمان‌های قدیم عده‌ای خود را به قله دماوند رسانیده بودند. اما اولین صعود مکتوب و موفقیت آمیز به قله دماوند توسط اروپائیان در سال ۱۸۳۷ و شخص تیلر تامسن صورت گرفته است. همچنین نخستین صعود مستند ایرانی به این قله، به سال ۱۸۵۷ باز می‌گردد که تیم سرهنگ محمد صادق خان قاجار ارتفاع آن را ۶۶۱۳ ذرع تعیین نمود.
جغرافیا
ارتفاع:
منابع مختلف اندازه‌های گوناگونی برای ارتفاع قلهٔ دماوند از سطح دریا ذکر کرده‌اند. به نقل از درگاه ملی آمار ایران، ارتفاع این قله ۵٬۶۱۰ متر است ؛ منابع دیگر، از جمله پایگاه ملی داده‌های علوم زمین ایران و وب‌گاه رصدخانهٔ زمین ناسا، ارتفاع ۵٬۶۷۰ متر و ۵٬۶۷۱ متر را نیز برای قلهٔ این کوه ذکر کرده‌اند. دایرةالمعارف فارسی فهرستی شش موردی از ارتفاع‌هایی که برای این قله آمده‌است ذکر می‌کند که از ۵٬۵۴۳ تا ۶٬۴۰۰ متر می‌رسد.ارتفاع نسبی دماوند، که با اندازه‌گیری ارتفاع قله نسبت به پست‌ترین دره بین این قله و نزدیکترین قلّه مرتفع‌تر تعیین میشود، ۴۶۶۱ متر است که دماوند را در ردهٔ دوازدهم بلندترین قله‌های دنیا از نظر ارتفاع نسبی قرار میدهد.
ارتفاع نسبی:
ارتفاع سنجی یکی از بحث های مهم در مباحث علوم مهندسی ، ناوبری و ورزشی است. زمانیکه صحبت از ارتفاع می شود دو فاکتور اصلی را شامل می شود.
ارتفاع مطلق که شامل ارتفاع یک منطقه یا عارضه از سطح آب های آزاد است و ارتفاع نسبی که فاکتوری مهم در کوهنوردی و ورزش های کوهستانی است.
ارتفاع نسبی یا به انگلیسی Prominence کمیتی است که نشان دهنده برجستگی و وجه تمایز یک کوه و قله نسبت به اطراف خود است. تعریف های مختلفی برای اتفاع نسبی و نحوه اندازه گیری آن وجود دارد که هر یک در نهایت به یک عدد واحد می رسند:
- به یال های بین دو قله مجاور، خط الراس گفته می شود. پست ترین نقاط روی خط الراس ها را گردنه یا زین اسبی می گویند. به مرتفع ترین گردنه ی یک قله “گردنه کلیدی” گفته می شود. بر این اساس ارتفاع نسبی یک قله برابر است با اختلاف ارتفاع بین گردنه کلیدی تا قله کوه
- اگر فرض کنیم آب دریا به حدی بالا بیاید که قله مورد نظر کاملا از ارتفاعات اطرافش مستقل شود ، ارتفاع نسبی همان ارتفاع کوه از سطح فرضی آب است. بر اساس این تعریف گردنه کلیدی آخرین نقطه ای است که قبل از تبدیل قله به یک جزیره مستقل به زیر آب خواهد رفت.
- اگر ارتفاع نسبی یک کوه n متر باشد ، برای رسیدن به قله ای دیگر از روی قله مورد نظر ابتدا باید به اندازه n متر ارتفاع کم کرد.
- کوه ها در نقشه های توپوگرافی به شکل مجموعه ای از منحنی های تراز هستند که همدیگر را هرگز قطع نمی کنند. ارتفاع نسبی قله برابر است با اختلاف ارتفاع نوک قله با کم ارتفاع ترین منحنی تراز احاطه کننده این کوه در نقشه توپوگرافی به طوریکه این منحنی تراز قله ی دیگری را احاطه نکرده باشد.
همه تعاریف بالا به یک عدد واحد برای ارتفاع نسبی کوه ها ختم می شوند. در کوهنوردی ارتفاع نسبی فاکتوری مهم برای یک کوه است. هرچه ارتفاع نسبی یک کوه کمتر باشد آن کوه یا یک قله فرعی و یا یک کوه غیر مستقل است و کمتر مورد توجه کوهنوردان قرار می گیرد. همینطور بر عکس ، ارتفاع نسبی بالا برای یک کوه نشان دهنده این است که قله مورد نظر دارای اهمیت صعود است و بعنوان یک برجستگی متمایز و مشخص از فاصله های دور قابل تشخیص و مشاهده است.
طبق قرار داد های بین المللی ارتفاع نسبی کوه اورست بعنوان بلندترین نقطه زمین برابر با ارتفاع مطلق خود یعنی ۸۸۴۸ متر است.
بر اساس تعاریف ارتفاع نسبی قله جنوبی اورست با ارتفاع مطلق ۸۷۴۹ متر برابر با ۱۱ متر است. همینطور ارتفاع نسبی کوه لوتسه چهارمین قله مرتفع دنیا با ارتفاع مطلق ۸۵۱۶ متر برابر با ۶۱۰ متر است.
کوه k2 با ارتفاع مطلق ۸۶۱۱ متر که دومین کوه مرتفع دنیاست دارای ارتفاع نسبی ۴۰۱۷ متری است که نشان دهنده ی برجسته و متمایز بودن این کوه نسبت به کوه های اطراف خود است.
نکته جالب توجه و دارای اهمیت در فهرست کوه های مرتفع دنیا بر اساس ارتفاع نسبی ، جایگاه دوازدهم دماوند در این فهرست است.
بر اساس تعاریف ارتفاع نسبی کوه ۵۶۱۰ متری دماوند برابر با ۴۶۶۷ متر یعنی بالاتر از کوه های k2 , نانگاپاربات ، کانگجن چونگا و بسیاری از کوه های مرتفع دیگر است که از این نظر نشان دهنده برجستگی توده آتشفشانی دماوند نسبت به زمین های اطراف خود است که دلیل اصلی دیده شدن کوه دماوند از فاصله های بسیار دور نیز همین ارتفاع نسبی بالای دماوند است.
در این فهرست دماوند پس از کوه های اورست ، آکانکاگوآ در آرژانتین ، دنالی در آمریکا ، کلیمانجارو در تانزانیا ، وینسون در قطب جنوب ، البروس در روسیه ، مون بلان در آلپ ، دوازدهمین کوه برجسته و مستقل دنیاست
فاصله از شهرهای نزدیک
شهر گزنک و شهر رینه لاریجان
این قله در ۶۹ کیلومتری شمال شرقی تهران، ۶۲ کیلومتری غرب آمل و ۲۶ کیلومتری شمال شهر دماوند واقع شده‌است.رودخانه‌های پیرامون
رودخانه تینه در شمال، رودخانه هراز در جنوب و شرق و رودخانه دلیچای در غرب این کوه و روئخانه تلخ آب و… واقع شده‌اند.
کوهستان
قله دماوند در شرق کوهستان البرز مرکزی (استان مازندران) از رشته کوه البرز قرار دارد. قله‌های مجاور آن ورارو، سه سنگ، گل زرد، کاعون(کبود) و میانرود است
آب و هوا :
دما
حداقل دمای هوا در ارتفاعات دماوند تا ۶۰ درجه زیرصفر (در زمستان) و تا یکی-دو درجه زیر صفر (در تابستان) پایین می‌آید.
باد
سرعت توفان در دماوند گاهی از ۱۵۰ کیلومتر در ساعت می‌گذرد. سرعت باد در کوهپایه‌ها گاه به هفتاد کیلومتر در ساعت می‌رسد. بیشتر بادها از غرب و شمال غربی می‌وزند.
بارندگی
میانگین بارندگی در ارتفاعات دماوند ۱۴۰۰ میلی‌متر در سال است و بارش در ارتفاعات معمولاً به صورت برف است.
فشار هوا
فشار هوا در قله دماوند نصف فشار هوا در سطح دریا است.
آتشفشان
دماوند یک کوه آتشفشانی مطبق* است که عمدتاً در دوران چهارم زمین‌شناسی موسوم به دوران هولوسین تشکیل شده و نسبتاً جوان است. فعالیت‌های آتشفشانی این کوه در حال حاضر محدود به تصعید گازهای گوگردی است. آخرین فعالیت‌های آتشفشانی این کوه مربوط به ۳۸۵۰۰ سال قبل بوده‌است.دماوند یک آتشفشان خفته است که امکان فعال شدن مجدد آن وجود دارد. در برخی از سال‌ها از جمله سال ۱۳۸۶، دود و بخارهایی از قله خارج شد که برخی از شاهدان آن را گواهی بر فعال شدن این آتشفشان پنداشتند. اما در حقیقت در سالهای پر بارش، با نفوذ آب به درون قله و برخورد سنگ‌های داغ، جریانی از بخار آب از دهانه قله خارج میشود و چنین به نظر می‌رسد که فعالیت‌های آتشفشانی صورت گرفته‌است.
قطر دهانه این آتشفشان در حدود ۴۰۰ متر است که دریاچه‌ای از یخ آن را پوشانده‌است. همچنین نشانه‌هایی از وجود دهانه‌های قدیمی در پهلوهای جنوبی و شمالی کوه ملاحظه میشود.
پوشش جانوری کوه دماوند
این منطقه به دلیل موقعیت ویژهٔ آن که از شمال به جنگل و از جنوب به کوه‌های هم‌مرز کویر مشرف است، میزبان انواع مختلفی از جانوران است، از جمله:
جانوران شکارچی چهارپا روباه، شغال، سگ و گرگ در پیرامون دماوند پراکنده‌اند. این جانوران تا ارتفاع ۴۰۰۰متری کوه دماوند هم دیده می‌شوند. خرس‌ها هم در این منطقه وجود دارند، اما بیشتر در غرب و شمال دیده می‌شوند و از ارتفاعات بلند دوری میکنند.
جانوران گیاه‌خوار کل، میش، آهو، گراز، خرگوش. به جز حیوانات گراز و خرگوش که در دشت‌های کوهپایه‌ای کوه دماوند زندگی میکنند، دیگر جانوران فصل‌های گرم را در ارتفاعات سپری کرده و با سرد شدن هوا به مرور ارتفاع کم میکنند. این جانوران تا ۵۰۰۰ متری هم بالا می‌روند.
پرندگان از پرندگان شکارچی، عقاب طلایی، جغد و خفاش را میتوان نام برد. دیگر پرندگان این منطقه تیهو، کبک، سینه سیاه و طوطی دارکوب هستند.
دیگر جانوران تقریبا ۵ نوع مار، انواع عقرب، بزمجه، انواع خانوادهٔ موش‌ها و گورکن در این منطقه دیده می‌شوند. بیشتر گزنده‌های این محدوده سم مهلکی ندارند؛ حتی نیش خطرناک ترین خزنده‌ها نیز تا چند ساعت پس از گزش قابل درمان است. در کوه دماوند، گزندگان در ارتفاعات بالاتر از ۴۰۰۰متر، بسیار کم به چشم می‌خورند. بر روی قلهٔ دماوند، لاشهٔ یخ زدهٔ چند حیوان دیده میشود. این لاشه‌ها چندین سال است که در این مکان دیده می‌شوند و شامل حیواناتی مانند گوسفند و بز کوهی است. دلیل راه یابی این حیوانات به قلهٔ کوه دماوند و مرگ آنها به خوبی مشخص نیست؛ شاید به دلیل وجود گاز گوگرد، سرما، گرسنگی و یا غیره مرده باشند.
اسطوره
دماوند در اساطیر ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. شهرت آن بیش از هر چیز در این است که فریدون از شخصیت‌های اساطیری ایران، ضحاک را در آنجا در غاری به بند کشیده‌است* و ضحاک آنجا زندانی‌است تا آخرالزمانکه بند بگسلد و کشتن خلق آغاز کند و سرانجام به دست گرشاسپ کشته شود. هنوز هم بعضی از ساکنین نزدیک این کوه باور دارند که ضحاک در دماوند زندانی است و اعتقاد دارند که بعضی صداهایی که از کوه شنیده میشود، ناله‌های هموست.در تاریخ بلعمی محل زیست کیومرث کوه دماوند دانسته شده‌است و گور فرزند وی هم آنجا دانسته شده‌است. با این تفصیل که چون فرزندش کشته شد خداوند چاهی بر سر کوه برآورد و کیومرث فرزند را در چاه فروهشت. بلعمی سپس از مغان نقل کند که کیومرث بر سر کوه آتش افروخت و آتش به چاه اندر افتاد و از آن روز تا امروز (روزگار بلعمی) ده پانزده بار پرزند و به هوا برشود و از مغان نقل می‌کند که این آتش دیو را از فرزند او دور دارد. به گفتهٔ تاریخ بلعمی جمشید به طبرستان به دماوند بود که سپاه ضحاک به وی رسید.بنا به روایتی نبرد لشکر فریدون به سپاهسالاری کاوه با ضحاک در حوالی دماوند بود. دماوند بار دیگر در گاه پادشاهی منوچهر مطرح میشود؛ آرش کمانگیر از فراز آن تیری انداخت تا مرز میان ایران و توران را تعیین کند.بعدها با پا گرفتن اساطیر سامی در ایران برخی شخصیت‌های این اساطیر هم با دماوند ارتباطاتی یافتند. از جمله «عوام معتقدند که سلیمان‌بن داوود، یکی از دیوان را که «صخر المارد» (سنگ سرکش) نام داشت در آنجا زندانی نمود. گویند، بر قلهٔ دماوند، زمین هموار است و از چاهی که بر فراز آن قرار دارد، روشنی بیرون آید
شاهنامه فردوسی را میتوان در شمار اسناد قدیمی که از دماوند نام برده است ، به شمار آورد . فردوسی 4 باراز این نام در شاهنامه استفاده کرده است . کوه دماوند آشیانه سیمرغ ، محل پرورش زال ، محل به بند کشیده شدن ضحاک مار دوش توسط فریدون و محل و قوع بسیاری از اسطوره های ایرانی است.
– در داستان ( اندر خواب ديدن ضحاک فريدون را )
همى تاختى تا دماوندکوه کشان و دوان از پس اندر گروه
– در داستان ( بند كردن فريدون ضحاک را )
که اين بسته را تا دماوندكوه ببر همچنان تازيان بىگروه
بياورد ضحاک را چون نوند به كوه دماوند كردش ببند
– در داستان ( ساختن خسرو تاکدیس را )
يکى مرد بد در دماوندكوه که شاهش جدا داشتى از گروه
داستان آرش کمانگیر : در زمان پادشاهی منوچهر پیشدادی، در جنگی با توران، افراسیاب سپاهیان ایران را در مازندران محاصره می کند. سرانجام منوچهر پیشنهاد صلح میدهد و تورانیان پیشنهاد آشتی را می‌پذیرند و قرار بر این می‌گذارند که کمانداری ایرانی برفراز البرزکوه تیری بیاندازد که تیر به هر کجا نشست آنجا مرز ایران و توران باشد . آرش از پهلوانان ایران داوطلب این کار میشود. به فراز دماوند می‌رود و تیر را پرتاب می‌کند . تیر از صبح تا غروب حرکت کرده و در کنار رود جیحون یا آمودریا بر درخت گردویی فرود می آید . و آنجا مرز ایران و توران میشود . پس از این تیراندازی آرش از خستگی می‌میرد . آرش هستی‌اش را بر پای تیر می‌ریزد ؛ پیکرش پاره پاره شده و در خاک ایران پخش میشود و جانش در تیر دمیده میشود . مطابق با برخی روایت ها اسفندارمذ تیر و کمانی را به آرش داده بود و گفته بود که این تیر خیلی دور می رود ولی هر کسی که از آن استفاده کند، خواهد مرد. با این وجود آرش برای فداکاری حاضر شد که از آن تیر و کمان استفاده کند. بسیاری آرش را از نمونه‌های بی‌همتا در اسطوره‌های جهان دانسته‌اند؛ وی نماد جانفشانی در راه میهن است . داستان “آرش کمانگیر ” و تیر اندازی وی ، در شاهنامه نیامده است، اما فردوسی، در داستانهای دیگر شاهنامه ، به اجمال ،اشارات متعددی به آرش و خاندان وی دارد و از دلاوری و تیر دور پرواز ، خاندان و دلاوری وی، سخن می گوید :
چو “آرش ” که بردی به فرسنگ تیر چو پیروزگر “قارن” شیر گیر
ادبیات
در اشعار ایرانی معمولاً نام دماوند در ارتباط با اسطورهٔ به بند کشیده شدن ضحاک ظاهر میشود. فردوسی در شاهنامه در ابیاتی که داستان به بند کشیده شدن ضحاک توسط فریدون را تصویر می‌کند، چنین سروده‌است:
|
برآن گونه ضحاک را بسته سخت |
سوی شیرخوان برد بیدار بخت |
|
|
همی راند او را به کوه اندرون |
همی خواست کارد سرش را نگون |
|
|
بیامد هم آنگه خجسته سروش |
به خوبی یکی راز گفتش به گوش |
|
|
که این بسته را تا دماوند کوه |
بِبَر همچنان تازیان بی‌گروه |
اسدی طوسی در گرشاسپ‌نامه که به پیروی از شاهنامه سروده شده‌است به این اسطوره اشاره می‌کند.
در اشعار و منظومه‌های شاعران دیگر از جمله قصیده‌ای از ناصرخسرو منظومهٔ ویس و رامین از فخرالدین اسعد گرگانی و قصیده‌ای از خاقانی تلمیح این اسطوره دیده میشود. همچنین گاه در عظمت به دماوند مثل زده‌اند.
قصیده دماوندیه اثر ملک الشعرای بهار تنها یکی از چندین شعری است که در مورد دماوند سروده شده‌است.
قصیدهٔ «دماوندیه دوم» که در سال ۱۳۰۱ توسط همین شاعر سروده شد، از شعرهای معروفی است که دربارهٔ دماوند سروده شده‌است که چند بیت نخستین آن چنین است:
|
ای دیو سپید پای در بند |
ای گنبد گیتی ای دماوند |
|
|
از پای به سر یکی کُلَه‌خود |
ز آهن به میان یکی کمربند |
|
|
تا چشم بشر نبیندت روی |
بنهفته به ابر چهر دلبند |
دماوند در تاریخ
آشوریان این کوه را کان سنگ لاجورد می‌انگاشتند. البته ایشان در خطا بودند و سنگ لاجورد از بدخشان می‌آمده‌است. در زمان تاخت و تاز آشوری‌ها به فلات ایران این کوه بخشی از حدود مادها شمرده می‌شده و در متن‌های آشوری هم بدان اشاره‌شده‌است. سارگون دوم در لشکرکشی خود سرزمین‌های تا کوه دماوند را خراج‌گزار خود نموده بود. در زمان اسرحدون نیز آشوری‌ها تا پای کوه دماوند لشکر کشیده‌بودند. اما به‌پیشروی ادامه ندادند چون دماوند و آن‌سوترش کویر لوت را پایان دنیا می‌پنداشتند.دیاکونوف سنت گذاردن پیکر مردگان در کوه‌ها را آیین مغانی می‌انگارد که در دامنه دماوند می‌زیسته‌اند و آیین خود را به دیگر جاهای ایران پراکندند. در دامنهٔ دماوند تعداد زیادی گور پیش از تاریخ وجود دارد.در سده هشتم میلادی در پای کوه دماوند دژی بوده‌است که موبدی زرتشتی به نام مَس‌مُغان و پیروانش در آن می‌زیسته‌اند و این دژ به فرمان المهدی خلیفه عباسی ویران‌گشته و مس‌مغان نیز کشته شد. مس‌مغان (به عربی کبیرالمجوس) لقب بزرگان خاندان قارن بوده که تبار پارتی داشته و دارای سرزمین‌هایی در پای دماوند بوده‌اند.غازان خان ایلخان مغول در ۴ شعبان ۶۹۴ (هجری) در لارِ دماوند به دست شیخ صدرالدین غسل کرد و مسلمان شد.«در حدودالعالم آمده که ویمه و شلنبه دو شهرست از حدود کوه دنباوند و اندر وی بتابستان و زمستان سخت سرد بود و ازین کوه آهن افتد.(حدودالعالم. ص ۱۴۷)
در دوران سلطنت دودمان پهلوی از نقش کوه دماوند و خورشید در حال تابش از پشت آن به عنوان نماد ایران زمین بهره می‌بردند.ادعای ثبت در میراث جهانی
در فروردین ۱۳۸۷، خبرگزاری‌های ایران اخباری را در رابطه با ثبت کوه دماوند در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو منتشر کردند. این خبرها که از خبرگزاری‌های گوناگون مانند خبرگزاری فارس منتشر شد که در آن، کوه دماوند را به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران که در فهرست میراث طبیعی جهانی یونسکو به ثبت رسیده معرفی کردند.[۶۱] اما فریبرز دولت آبادی، معاون سازمان میراث فرهنگی در گفتگو با خبرگزاری میراث فرهنگی این ادعا را رد و آن را سو تفاهم دانست. وی ابراز کرد: «متاسفانه برداشت اشتباهی از موضوع ثبت دماوند صورت گرفته و این خبر اشتباه است
ثبت قله دماوند به عنوان اثر طبیعی ملی اثر طبیعی ملی قله دماوند با مساحتی بالغ بر ۲۹۵۰ هکتار در سال ۱۳۸۱ طی مصوبه شماره ۲۲۱ مورخ ۲۱/۳/۸۱ شورایعالی محیط زیست به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته‌است. این اثر با ۳۹۷۶۱۱۳ تا ۳۹۸۲۱۵۰ عرض جغرافیایی و ۵۹۶۷۶۲ تا ۶۰۳۵۹۷ طول جغرافیایی در شمال شرق تهران و در استان مازندران واقع گردیده‌است. قله دماوند در فرهنگ کشورمان مظهر پایداری و استواری است و از گونه‌های مهم گیاهی آن میتوان از بومادران، پیر گیاه دماوندی، اسپرس کوهی و گون نام برد. استفاده بیش از حد از ظرفیت قابل تحمل محیط و همچنین بهره برداری پوکه معدنی در اطراف این اثر طبیعی ملی، از مهمترین عوامل تهدید کننده در تخریب آن به شمار می‌آید.
کوهنوردی
در زمان‌های قدیم عده‌ای خود را به قلهٔ دماوند رسانیده بودند. ناصر خسرو در سفرنامه‌اش نوشته‌است که گویند بر سر دماوند چاهی است که نوشادر و کبریت (گوگرد) از آن گیرند. صاحب آثار البلاد و اخبار العباد با نقل قولی دست دوم می‌گوید که عده‌ای از اهالی آن نواحی می‌گفته‌اند که در طی پنج روز و پنج شب به قلهٔ دماوند رسیده‌اند و قلهٔ آن را مسطح با مساحت صد جریب یافته‌اند گرچه از دور به مخروط می‌ماند. اولین صعود موفقیت‌آمیز اروپائیان به قلهٔ دماوند در سال ۱۸۳۷ توسط تیلر تامسن صورت گرفته‌است.همچنین نخستین صعود مستند ایرانی به این قله، به سال ۱۸۵۷ باز می‌گردد که تیم سرهنگ محمدصادق‌خان قاجار ارتفاع آن را ۶۶۱۳ ذرع تعیین نمود.مسیرهای اصلی صعود [ویرایش]
مسیرهای صعود و پناهگاه ها :
دماوند داراي 16 يال مي باشد هر یک از یال های 16 گانه از طریق فرم خاص جغرافیایی بر روی مسیرها منطبق می گردد، که تا قله دماوند امتداد می یابد علاوه بر این ، تعدادی مسیرهای یخچالی نیز بر روی مخروط آتشفشانی قله به چشم می خورند که بیشتر بصورت مسیر صعودهای فرعی بر روی یخچال ها در امتداد مسیرهای 16 گانه و تعدادی مسیرهای با شیب تند به صورت سینه کش قرار دارند که از جمله مهمترین آنها باید از مسیرهای شرق دماوند، یخچال با عظمت یخار، یخچال سیوله ، دوبی سل و جنوب شرقی و همچنین دهلیزهای شمال و شمال غربی نام برد. دماوند در هر یک از یال های اصلی و گاهاً فرعی خود دارای ارتفاعات، برج ها و شاخک های متعدد است که مهمترین آنها عبارتند از : برج های 5000 متری یال جنوب شرقی دماوند، قلل دندانه دار کَرنا در جناح جنوب و جنوب شرقی قله و قلل منار و مازیار و سنگ نو بر روی یال شامل شرقی .
برای رسیدن به قله دماوند، مسیرهای مختلفی وجود دارند که شناخته‌شده‌ترین آنها این جبهه‌ها هستند:
- جبهه شمالی؛ مسیر صعود این جبهه از میان دو یخچال سیوله (سمت راست) و دوبی سل (سمت چپ) صورت می‌گیرد.
- جبهه شمال شرقی؛ پناهگاه تخت فریدون در این مسیر قرار دارد.
- جبهه غربی؛ پناهگاه سیمرغ در این مسیر قرار دارد.
- جبهه جنوبی؛ از سمت جنوب شرقی کوه. پلور، رینه، گوسفندسرا و بارگاه سوم در این مسیر قرار می‌گیرند.
آسان‌ترین این مسیرها جبهه جنوبی و سخت‌ترین آنها جبهه شمالی است.سه جبهه شمالی، جنوبی و شمال شرقی در نزدیکی روستاها قرار گرفته‌اند و همچنین همگی دارای جانپناه در میان راه هستنددر مسیر جنوبی، آبشاری وجود دارد که همهٔ سال یخ‌زده‌است و تنها در تابستان‌های بسیار گرم، جاری میشود که به همین دلیل به آن آبشار یخی گفته میشود. این آبشار با قرار داشتن در ارتفاع ۵۱۰۰ متری، از نظر ارتفاع از سطح دریا مرتفع‌ترین آبشار خاورمیانه‌است.
پناهگاه‌ها در نقشه راهنمای صعود به قله‌های البرز مرکزی پناه‌گاه‌هایی به شرح زیرمشخص شده‌است:
پناهگاه گوسفندسرا (کوهپایه) در ارتفاع ۲۹۵۰ متری.بارگاه سوم (یال جنوبی) در ارتفاع ۴۱۵۰ متری.پناهگاه سیمرغ (یال غربی) در ارتفاع ۴۱۵۰ متری.پناهگاه تخت فریدون (یال شمال شرقی) در ارتفاع ۴۳۶۰ متری.جانپناه فلزی (جبهه شمالی) در ارتفاع ۴۰۰۰ متری
یخچال‌های معروف
یخچال سیوله (جبهه شمالی)
یخچال دوبی سل (جبهه شمالی)
یخچال عروسکها (جبهه شمالی)
یخچال دره یخار (شمال شرقی)
یخچال خورتاب سر
یخچال شمال غربی
یخچال غربی
مسیر جنوبی : این مسیر از ساده ترین و قدیمی ترین مسیرهای دست یابی به قلۀ کوه دماوند است. دسترسی به مسیر جنوبی صعود، از طریق پلور و رینه امکان پذیر است. در نیمه های جادۀ آسفالتی متصل کنندۀ این دو نقطه به یکدیگر، مسیری خاکی و ناهموار به سمت شمال وجود دارد که با تابلویی کوچک مشخص شده است. این مسیر به گوسفندسرا و مسجد صاحب الزمان واقع در ارتفاع 3000 متری منتهی شده که مبدا صعود به قلۀ دماوند از مسیر جنوبی است. پس از آن، مسیر به سمت بارگاه سوم در ارتفاع 4150 متری ادامه می یابد. برای حمل بار در این فاصله می توان از چهارپایان استفاده کرد. پس از بارگاه سوم مسیر صعود این مسیر از میان دو یخچال سمت راست و سمت چپ می باشد و ادامۀ مسیر آبشاری وجود دارد که همه سال یخ زده‌است و تنها در تابستان‌های بسیار گرم ، جاری میشود که به همین دلیل به آن آبشار یخی گفته میشود . این آبشار با قرار داشتن در ارتفاع ۵۱۰۰ متری ، از نظر ارتفاع از سطح دریا مرتفع‌ترین آبشار میباشد . در ادامه از سمت چپ آبشار یخی، به تپه گوگردی می رسیم که حاصل آخرین فعالیت های آتشفشان دماوند است . گاز گوگرد از حفره های متعدد سنگ های گوگردی پراکنده در این ناحیه متصاعد شده و سبب سوزش چشم و گلو می شود. ادامۀ مسیر در یک شیب نسبتا تند به قله ختم می شود. میانگین زمان لازم برای طی کردن فاصلۀ بارگاه اول تا بارگاه سوم 4 ساعت و از بارگاه سوم تا قله 6 ساعت می باشد.
قرارگاه رینه : این بنا که به مکان چای خوری موسوم بود، بعد از شهریور سال 1320 به صورت متروکه باقی مانده بود و سپس به فدراسیون کوهنوردی واگذار شد. این مکان به همت فدراسیون کوهنوردی کشور در سال 1348 به عنوان پناهگاه بازسازی شد. ساختمان اصلی آن در سال 1366 ساخته شده که مکانی است برای مستقر شدن صعود کنندگان از مسیر جنوبی. روانشادان علی و فرامرز فرامرزپور سال ها به عنوان مسئول این قرارگاه در راهنمایی کوهنوردان سراسر کشور به قلۀ دماوند سهم بسزایی ایفا نمودند.یاین پناهگاه و استراحتگاه در جنوب خیابان اصلی شهر، در ارتفاع 2080 متری قرار دارد. این مکان نخستین نقطۀ صعود از جنوب یا جنوب شرقی کوه است و گنجایش 30 نفر را دارد .
مسجد و گوسفندسرا : دومین مکان برای صعود به کوه دماوند از مسیر جنوب، ساختمان مسجد صاحب الزمان است. این مکان در ارتفاع 3050 متری قرار دارد و در نزدیکی گوسفندسرایی واقع شده. این مکان گنجایش 50 نفر را دارد و دارای نمازخانه، سرویس و محل استراحت کوهنوردان می باشد. این مسجد در سال 1371 ساخته شده است .
بارگاه سوم : سومین پناهگاه در یال جنوبی دماوند، بارگاه سوم با ارتفاع 4150 متر است. بنای فلزی این پناهگاه در سال 1345 در ارتفاع 4150 متری ساخته شد که در زمان خود پناهگاهی مجهز به شمار می آمد. این پناهگاه به علت سقوط بهمن بزرگی در زمستان سال 1351 از بین رفت و دوباره یک سال پس از آن، یک بنای سنگی جایگزین آن شد. گنجایش آن حداکثر برای 30 نفر است و در پیرامون آن مکان هایی برای چادر زدن وجود دارد.
مجتمع کوهنوردی دماوند : این پناهگاه 50 متر بالاتر از پناهگاه بارگاه سوم قرار دارد. کار ساخت این مجتمع از سال 1385 شروع شد و در 8 شهریور 1387 گشایش یافت. مساحت آن 460 مترمربع است و 200 نفر ظرفیت دارد. این بنا در ارتفاع 4200 متر ساخته شده است. امکانات آن عبارت است از : اتاق های کمک های اولیه، انبار کوله، انبار عمومی، غذاخوری، آشپزخانه، ظرفشویی کوهنوردان، اتاق مدیریت، اتاق خواب عمومی، اتاق خواب اختصاصی و سرویس بهداشتی عمومی.
مسیر شمالی : برای صعود از این مسیر، پس از ادامۀ مسیر در جادۀ هراز به سمت شمال کشور و پس از عبور از گزنک و پشت سر گذاشتن تقریبا 7 کیلومتر از روستای بعدی، یعنی بایجان، به دوراهی روستای ناندل و دلارستاق در سمت چپ جادۀ اصلی می رسیم. وارد این مسیر خاکی شده و مسیر را تا رسیدن به روستای ناندل ادامه می دهیم. مسیر شمالی از یال شمالی کوه دماوند واقع در دشت چم بن با شیبی ملایم و خاکی آغاز شده و در پی سینه کشی ملایم به جان پناه اول و در ادامه بر روی یال سیاه رنگی در میان صخره های سنگلاخی بزرگ و کوچک در فاصلۀ نزدیکی با یخچال دوبی سل، به جانپناه دوم می رسد. پس از آن، مسیر یال با قوسی به سمت شمال شرق مایل شده و از طریق صخره های آتشفشانی کوچک و بزرگ به مسیر شمال شرق متصل می شود و به قله می رسد. دسترسی به آب آشامیدنی در مسیر شمالی کمی مشکل تر از مسیرهای دیگر است و ممکن است برای تهیۀ آب، نیاز به ذوب کردن برف باشد.
خانۀ کوهنورد ناندل خانۀ کوهنورد ناندل با مساحت حدود 50 مترمربع در روستای ناندل قرار دارد و در سال 1358 ساخته شد. ظرفیت آن بین 30 تا 40 نفر می باشد که دارای آب، برق، تلفن و امکانات رفاهی دیگر می باشد. از این مکان می توان به مسیر شمالی و شمال شرقی کوه دماوند و یال سرداغ دسترسی داشت.
جانپناه های مسیر شمالی در مسیر شمالی دو پناهگاه وجود دارد که به صورت فلزی ساخته شده اند. نخستین پناهگاه در ارتفاع 3850 متری قرار دارد که در سال 1360 ساخته شده و مجهز به دو طبقه تخت چوبی است و گنجایش 15 نفر را دارد. فشار هوا در این مکان 550 میلی متر جیوه است.دومین پناهگاه در ارتفاع 4800 متری قرار دارد که بدون طبقه و تخت چوبی است و 15 نفر گنجایش دارد .
مسیر شمال شرقی : اين مسیر از يال بزرگی واقع در عمق دره هراز واقع در شرق روستاي گزنك ( گزانه ، گزنه ) با ديوارهاي گوگردي آغاز شده ، این مسیر در امتداد رودخانۀ تلخ رود و با عبور از میان باغ ها و مزارع در دشتی فراخ به چشمه اسپه و سپس به قله سنگ نو با ارتفاع 3350 متر مي رسد ، سپس با شيبي تند به در امتداد يال استله سر به قله نسوم به ارتفاع 3726 متر مي رسد ، در ادامه مسیر، در بالای تپه ای مرتفع در زیر قلۀ منار و روبروی درۀ یخار، به گوسفند سرا و چشمۀ معروف استله سر می رسد که مکان مناسبی برای شب مانی است . كمي بالا تر قله مشهور يال هاي دماوند منار با ارتفاع 3950 سر راه قرار دارد كه از روي يال معروف خاك زرده به قله مازيار 4000 متري مي رسد ، پس از آن مسیر به سمت غرب با شيبي تند به لبه قله مانندي ديگري كه پناهگاه تخت فريدون بر آن قرار دارد ادامه یافته و از آنجا يال اصلي قله در مقابل قرار دارد كه با دو بر آمدگي از كنار گذر دره يخار مسیر قله خواهد بود . از ويژگي هاي اين مسير مي توان به عبور از روستاي زيباي گزنك (ارنگه) ، عبور از باغات سرسبز، دارا بودن چشمه هاي فراوان در مسير، در فصل بهار منطقه مملو است از گلهاي زيبا كه با نماي زيباي دماوند تابلوي نفيس پديد آورده است. در انتها دره يخار قرار گرفته كه به علت در خطر بوده آن تعداد انگشت شماري از آن صعود نموده است كه تعدادي از تيم ها به علت پرهيز از درگيري با بام برفي با صعود چند طولي به راست و پناهگاه تخت فريدون تراورس نموده اند و از مجموع سه قيف يا دهليز اصلي كه مي توان گفت روبرو يا اصلي وسطي يا كوچك كناري بزرگ كه به سمت يال شرقي منحرف مي شود . عموماً صعودها از مسير روبرو كه در ابتدا داراي شيبي تند و كاملاً يخ بلور مي باشد .
پناهگاه تخت فریدون پناهگاه تخت فریدون در کمرکش یال شمال شرقی و بر فراز خاک های زرد رنگ، در ارتفاع 4320 متری توسط گروهی از کوهنوردان دانشکدۀ فنی در سال 1355 ساخته شد که دارای طبقه های چوبی است . تمامی مصالح این بنا از سنگ است. این پناهگاه دو طبقه می باشد و آب مصرفی کوهنوردان از چشمۀ کوچکی در جناح شمالی آن تامین می شود. پناهگاه تخت فریدون گنجایش 25 نفر را دارد و در پیرامون آن امکان چادر زدن وجود دارد.این مسیر به سوی قله، پر از صخره، قلوه سنگ، برف و یخ است و دارای چشمه های زیادی است .
البته مسیر دیگری هم به نام مسیر میان ده وجود دارد : جاده هراز- جاده دلارستاق – روستای میان ده – مرتع باغک – مسیر پناهگاه تخت فریدون
مسیر غربی : برای استفاده از مسیر غربی باید در جادۀ هراز از طریق پلور وارد جادۀ سد لار شده و از کنار تابلوی پناهگاه سیمرغ وارد جادۀ خاکی و ناهموار منتهی به پارکینگ در منطقۀ ورارو شویم . مسیر در سینه کش ملایم رودخانه ای کوچک به سمت پناهگاه سیمرغ ادامه می یابد. پس از پناهگاه سیمرغ با عبور از یخچال و از میان سنگلاخ ها و تکه سنگ ها و خاک های گوگرد، صعود را ادامه داده و با صعود از یک شیب تند سنگلاخی به قله می رسیم.
قرارگاه پلور در ارتفاع 2270 متری از سطح دریا، در زمین بزرگی واقع در ابتدای جادۀ سد لار، نرسیده به دوراهی رینه و به صورت سالن سوله با وسایل و تجهیزات مناسب ساخته شده است. این بنا شامل خوابگاه، سرویس های بهداشتی، دیوارۀ سنگ نوردی و پارکینگ است که توسط فدراسیون کوهنوردی کشور ساخته شده است.
پناهگاه سیمرغ این پناهگاه در مسیر غربی دماوند و در ارتفاع 4200 متری قرار دارد. پناهگاه سیمرغ در سال 1372 از سنگ و آهن در دو طبقه و مساحت مفید 50 متر ساخته شده است و گنجایش 40 کوهنورد را دارد که دارای استحکام خوبی است.
نکته : براساس تحقیقات بعمل آمده در مسیر جنوبی دماوند از هر 100 نفر صعود کننده به بارگاه سوم دماوند و قله آن 70% افراد دچار یکی از علائم ارتفاع گرفتگی می شوند (گزارش علمی و مقاله رسمی مرکز تحقیقات پزشکی ورزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سالهای 1382 و 83 در مسیر جنوبی دماوند ) بنابر این صعود به این قله را نباید سهل و آسان شمرد و باید با آمادگی و برنا مه ریزی مناسب صعود را انجام داد
گزارش برنامه:
اهداف برنامه : صعود همزمان چهار تیم از کوهنوردان طبیعت دوست از چهار جبهه به قله دماوند
تست و آمادگی قبلی برنامه
از حدود یک ماه قبل از صعود تمرینات آمادگی که شامل تمرینات هوازی و دراک و باباکوهی بود به صورت متمرکز با نظارت سرپرستان دماوند به منظور محک متقاضیان صعود دماوند و انتخاب تیم نهایی انجام شد.
همچنین شب مانی و صعود به قلل نول جنوبی، کل خرمن و سهند و سبلان از جمله صعودهایی بود به منظور آمادگی و انتخاب تیم صعود صورت گرفت.
شب مانی در نزدیکی قله سیچانی و صعود به قله 4198 متری سیچانی دنا هم هوایی نهایی تیم بود که در تاریخ 12 و 13 مرداد 96 انجام شد.
جزییات گزارش صعود دماوند جبهه غربی:
حدود ساعت 3 بعداز ظهر روز 17 مرداد 96 تعداد دو اتوبوس از کوهنوردان گروه طبیعت دوست از شیراز با هدف صعود دماوند به مقصد پلور راهی شدند که یکی از اتوبوس ها به تیم جبهه غربی تعلق داشتند. تیم غربی شامل 36 نفر بودند که دو تن از دوستان در پلور به تیم ملحق شدند و جمعأ 38 نفر تیم جبهه غربی را تشکیل دادند.
حدود ساعت 10 صبح به پلور رسیدیم و بعد تعویض لباس و هماهنگی نیسان ها، تقریبأ 10.45 به مقصد پارکینگ غربی سوار نیسان شدیم و از این مرحله تیم های جبهه های مختلف از هم جدا شدند.
تقریبأ ساعت 11.55 بعد از حدود یک ساعت و ربع نیسان سواری در مسیر ناهموار به پارکینگ جبهه غربی رسیدیم.
در حالت معمول در جبهه غربی قاطر یا الاغ برای حمل وسایل وجود ندارد اما به علت افزایش تعداد کوهنوردان، امسال شاهد این بودیم که عشایر منطقه تعدادی الاغ را به این منظور در پارکینگ گذاشته بودند. بعد از تحویل کوله ها برای حمل اکثر دوستان با کوله سبک آماده صعود شدند.
ساعت 12،20 پیمایش گروه شروع شد. در طول مسیر سعی بر این بود که پیمایش آرام صورت گیرد که هم هوایی تیم به خوبی انجام شود. حدود ساعت 3.30 به پناهگاه سیمرغ رسیدیم. این قسمت از مسیر شیب ملایمی داشت و پیمایش برای همه اعضاء تیم به راحتی صورت گرفت. رچ و مسیر راه کاملأ مشخص است و روی سنگ های مسیر فلش هایی به منظور تشخیص صحیح راه دیده میشد.
چون تعداد الاغ ها کم بود و همچنین به دلیل اینکه هنوز مثل جبهه غربی سیستم حمل کوله پشتی ها توسط الاغ سازماندهی نشده ، کوله های بعضی از دوستان با تأخیر چند ساعته رسید که پیشنهاد میشه در پارکینگ ابتدا از بار زدن کوله ها مطمین شوید سپس پیمایش را آغاز کنید.
با توجه به زمان خوبی که تا تاریکی هوا داشتیم بعضی از دوستان به منظور هم هوایی یک ساعتی به سمت قله رفته و برگشتند. و بقیه دوستان نظاره گر غروب خورشید دماوندی شدند.
صبح پیمایش گروه با هدف قله ساعت 5 صبح آغاز شد. سه مسیر متفاوت برا ی صعود قله وجود دارد، مسیرگرده، مسیر وسط و مسیر چپ.
مسیر گرده مقداری سختتر و پیمایش آن زمان بیشتری نسبت به دو مسیر دیگر دارد که بیشتر در صعود زمستانه استفاده می شود.مسیر سمت چپ هم اگر تا انتها ادامه پیدا کند به دست به سنگ منتهی می شود که از آنجایی که دست به سنگ در ارتفاع بالای پنج هزار ممکن برای خیلی ها آسان نباشد ، بهتر است در وسط های مسیر تراورس بشه به مسیر مرکزی یا گرده.
مسیری که سرپرستان گروه انتخاب کردند مسیر سمت چپ بود که در اواسط مسیر یک تراورس به مسیر مرکزی داشتیم سپس دوباره تراورس به مسیر دست چپ انجام شد و با مواجهه با دست به سنگ ها در نزدیکی قله تراورس به گرده انجام شد. نکته قابل توجه اینکه در تراورس از مسیر چپ به گرده که اکثر کوهنوردان هم همین شکل صعود را دارند، به شدت شاهد ریزش سنگ از جانب کوهنوردان بالا دست هستیم که بسیار خطرناک می باشد. به طوری که متأسفانه سال 95 شاهد فوت یکی از کوهنوردان به علت اصابت سنگ بودیم. لذا این قسمت از مسیر پیشنهاد میشود با دقت زیاد و البته سرعت بالا طی شود و همینطور پیشنهاد می شود از کلاه کاسکت استفاده شود. البته جناب نجفی برای صعود های بعدی پیشنهاد دادند که تراورس از مسیر سمت چپ به گرده زودتر انجاام شود که احتمال اصابت سنگ کمتر باشد. خوشبختانه این تراورس با نظارت سرپرستان و کنترل و هدایت آنها علی رغم اینکه شاهد ریزش بسیار زیاد سنگ ها بودیم، بدون مشکل انجام شد.
رفته رفته که به قله نزدیکتر میشدیم شیب مسیر بیشتر میشد به طوری که قسمت های نهایی منتهی به قله شیب بسیار زیادی داشت.
از جمله مسایلی که در جبهه غربی با آن مواجه خواهید بود سردی بسیار زیاد هوا می باشد. با توجه به اینکه تا تقریبأ ده و نیم صبح خبری از گرمای خورشید نبود، پیشنهاد می شود حتمأ لباس های مناسب و به خصوص دست کش های گرم مناسب و پر استفاده شود.
و اما زیبایی بی همتایی که قبل طلوع کامل خورشید در دماوند دیده می شود و مطمینأ اوج این زیبایی در جبهه غربی می باشد دیدن سایه با عظمت دماوند زیبا بر روی زمین است که ما ساعت ها شاهد دیدن این زیبایی بی همتا بودیم….به شخصه سعادت دیدن این عظمت را برای همه آرزو می کنم
در طول مسیر هر جا که به نظر میرسید هر کدام از دوستان مشکل دارند توسط پزشک تیم آقای دکتر اجتهادی وضعیت جسمانی بررسی و ایشان اجازه ادامه صعود را میدادند.
بالاخره همه اعضاء گروه حدود ساعت یک، بعد از 7 ساعت پیمایش به قله رسیدند.
امسال حال و هوای صعود دماوند برای خیلی از دوستان متفاوت بود و شاهد اشک شوق خیلی از دوستان بالای قله بودیم….به شخصه این حس خوب رو هم برای همه دوستان آرزو میکنم.
بعد از گرفتن عکس یادگاری 37 نفره گروه به سمت نماد اصلی قله رفتیم که در آن قسمت بقیه نفرات تیم های سه جبهه دیگر را دیدیم که لحظه بسیار لذت بخشی بود وقتی متوجه شدیم همه همنوردانمان در سه جبهه دیگر نیز به سلامتی قله را صعود کردند…بازم هم به شخصه از این نوع حس خوب هم برای همه عزیزان آرزو می کنم.
به تشخیص دکتر اجتهادی یکی از دوستان دچار خطر ادم ریوی شده بودند که به همراه دو نفر دیگر از همنوردان که به نظر میرسید کمی علایم ارتفاع زدگی دارند، سریعأ با همراهی خود آقای دکتر و آقای صادقی مهر به دستور سرپرستان به پایین هدایت شدند.
بعد از گرفتن عکس های یادگاری دوستان در چند دسته قله را ترک کردند که آخرین گروه حدود ساعت 2 قله را ترک کردند، قسمت های زیادی از مسیر ریزال بود که فرود را راحتتر میکرد و البته همچنان خطر ریزش سنگ وجود داشت و شاهد ریزش سنگ های بسیار خطرناکی بودیم که با چابکی و تجربه دوستان به خیر گذشت…
با توقف هایی که به متظور هم هوایی برای فرود داشتیم اعضاء تیم در فاصله های بین 5.30 تا 7.30 به پناهگاه سیمرغ رسیدند. که با توجه به تشخیص دکتر در مورد ادم ریوی یکی از دوستان در کنار مداواهای انجام شده تصمیم به جمع آوری چادرها و کاهش ارتفاع سریع گرفته شد. که برای ما که جزء آخرین نفرات فرود بودیم به علت خستگی زیاد اصلأ خبر خوبی نبود…به شخصه برای هیج کدام از دوستان از این لحظات آرزو نمیکنم…
آخرین گروه حدود ساعت 9 پناهگاه سیمرغ را ترک کردند و حدود ساعت11.45 به نیسان هایی که از قبل برای انتقال ما هماهنگ شده بود رسیدیم. ساعت 1.15 دقیقه به اتوبوس رسیدیم و در کنار بقیه همنوردان سایر جبهه ها ساعت 2 صبح هر دو اتوبوس به سمت شیراز راهی شدند و فردا حدود ساعت 7.30 عصر شیراز بودیم.
پیشنهادات برای صعودهای آتی جبهه غربی دماوند:
1- به منظور اطمینان از یخ نزدن آب آشامیدنی در پناهگاه سیمرغ سعی کنید تا قبل از ساعت پنج به پناهگاه برسبد که بتوانید آب مورد نیاز برای صعود را فراهم کنید.
2- با توجه به خطرات احتمالی ریزش سنگ سعی شود که صعود جبهه غربی با کلاه کاسکت انجام شود.
3- با توجه به وجود سه مسیر و رچ متفاوت برای صعود قله، حتمأ سعی شود مسیرها بررسی و رچ مناسب گروه انتخاب شود.
4- در صورتی که از مسیرهای مرکزی یا چپ صعود میکنید و قصد تراورس به گرده را دارید،حتمأ زودتر از آخرین گزینه تراورس این کار را انجام ندهید که احتمال اصابت سنگ های ریزشی در روزهایی که کوه شلوغ است کمتر شود.
5- در مسیر صعود قله تا تقریبأ ساعت 10.30 سایه کوه روی مسیر است و آفتاب وجود ندارد لذا هوا بسیار سرد است حتمأ تمهیدات لازم در نظر گرفته شود
6- پناهگاه حدود سی تا چهل نفر گنجایش دارد که معمولأ شلوغ است لذا حتمأ چادر دو پوش همراه داشته باشید.
7- در صورتی که وسایل خود را برای حمل به الاغ ها میسپارید از بارگیری و حرکت الاغ ها مطمین شوید سپس پیمایش خود را شروع کنید.
تشکرها:
تشکر ویژه از آقای دکتر اجتهادی همنورد توانمند گروه که نقش یسزایی در صعود تیم داشتند . کمک های ایشان برای بهبود حال دوستان ستودنی بود.
و همینطور تشکر از سرپرستان خوب گروه که لحظه به لحظه در کنار دوستان بودند و صعود بی نقص و خاطره انگیزی را برای همه رقم زدند.
و اما مدال اخلاق این برنامه…..
دوست بزرگواری که همیشه شاهد رفتارهای اخلاق مدارانه ایشان در تمام برنامه ها هستیم…همنورد بزرگی که تصمیم فداکارانه ایشان در کنار سایر رفتارهای زیبا و آموزنده درس های زیادی برای جوان های گروه داشتند…عصر قبل از صعود وضعیت جسمانی اعضاء تیم توسط پزشک گروه مورد بررسی قرار گرفت و به بعضی از دوستان پیشنهادشد که صعود نداشته باشند بهتر است من جمله این بزرگوار، علی رقم توانایی هایی که این بزرگوار در همه صعودها از خودشون نشان دادند اما با این استدلال که مبادا در حین صعود به مشکل برخورده و صعود دیگر دوستان را مشکل دار بکنند به صورت داوطلبانه از صعود اعلام انصراف دادند و در پناهگاه سیمرغ منتظر ماندند. البته که ارزش کار این همنورد بزرگوار برای همه ما از صعود قله بیشتر است .از طرف همه تیم از ایشان تشکر می کنم.
و اما ایشان در مدت ساعاتی که منتظر بازگشت ما بودند بیکار ننشستند و با کیسه زباله های ضخیمی که از شیراز به همراه آورده بودند به جمع آوری کلیه زباله های پناهگاه سیمرغ و محدوده اطراف آن پرداختند وبا دادن هزینه ای بیشتر از هزینه حمل کوله پشتی هماهنگی های لازم به منظور انتقال زباله ها به پایین توسط الاغ ها را انجام دادند. که البته ما همیشه شاهد جمع آوری زباله ها توسط این بزرگوار در همه برنامه ها بوده ایم….به راستی که چقدر کوهستان ها تشنه دیدن چنین انسان های بزرگوار و فرهیخته ای هستند….جناب آقای نادر قطمیری….از طرف کلیه اعضاء تیم ،سرپرستان برنامه و هیأت مدیره طبیعت دوست از شما سپاسگزاریم.
